ιστορικό δημοσιεύσεων

Καλώς ήρθατε! στον προσωπικό δικτυακό τόπο του Βασίλη Συμεωνίδη

αρχική

 

φιλολογικά

 
έκθεση α΄ λυκείου
 
έκθεση β΄ λυκείου
 
έκθεση γ΄ λυκείου
 

λογοτεχνία

 

αρχαία

 

ιστορία σχολική

 

ιστορία

 

φιλοσοφία
 
εκτός ύλης
 
συζητώντας
 
εργασίες συναδέρφων
 
ιδέες διδασκαλίας
 
επικοινωνία

.................................

Βασίλης Συμεωνίδης

δικτυακός τόπος

με εκπαιδευτικό και διδακτικό σκοπό

 

 

η αντιγραφή είναι ελεύθερη με την υπενθύμιση ότι η αναφορά στην πηγή τιμά αυτόν που την κάνει

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 
 
 

τεχνική υποστήριξη

Σταυρούλα Φώλια

συνεργασίες συναδέλφων

Παπαγγελή Χριστίνα

 

ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ

(απρόσωπες εγκλίσεις)

 

1. ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

 

  α. έναρθρο (μεταφράζεται ως τελικό, ως

                ειδικό ή ως ουσιαστικό ) 

  Β. άναρθρο

 

υποκείμενο

αντικείμενο

προσδιορισμός

                (του κατά τι

                       γεν υποκ.

                       γεν αντικ.

                       γεν διαιρ.

                       γεν. αιτίας

                       γεν. αξίας

                       γεν. σκοπού

                       γεν. αποτελ.

                       β΄όρος  σύγκρισης

                       δοτ. ατικ.

                       επεξήγηση

                       εμπρόθετος προσδιορισμός)

υποκείμενο

κατηγορούμενο

αντικείμενο

επεξήγηση

προσδιορισμός του κατά τι ή

     της αναφοράς (αγαθός, ικανός, δεινός,  

                άξιος, πρόθυμος, επιτήδειος, κ.α.)

 

σκοπού ή αποτελέσματος (βαίνω, ήκω,

       φέρω, δίδωμι, καταλείπω, εφίστημι, αιρουμαι,

      πέμπω, κ.α.)

 

απόλυτα (χωρίς εξάρτηση)

                          (εκών είναι, μικρου δειν, ολίγου δειν, ως

                                   έπος ειπειν,  εμοί δοκειν, κ.α.)

 

ευχετικά ή προστακτικά

 

  • Ειδικό απαρέμφατο =ότι ή πως +ρήμα

                                   +αν παντός χρόνου

                      από ρήματα: λεκτικά, δοξαστικά, γνωστικά

                      άρνηση: ου (σπάνια μη)

  

  • Τελικό απαρέμφατο = να +ρήμα

                                   ποτέ σε μέλλοντα εκτός αν συνοδεύει το ρήμα «μέλλω»

                      από ρήματα: βουλητικά, προτρεπτικά ή κελευστικά, απαγορευτικά, δυνητικά,

                                                                   αποπειρατικά, κ.α.

                      άρνηση: μή (σπάνια ου)

 

 

2. ΜΕΤΟΧΗ ( ρηματικό επίθετο: ρήμα+ επίθετο)

                                         

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A. Είναι χαρακτηριστικό ότι τη μετοχή και το υποκείμενό της τα συναντάμε σε οποιαδήποτε πτώση ενικού και πληθυντικού και συμφωνούν μεταξύ τους κατά γένος, αριθμό και πτώση Αυτό συμβαίνει, γιατί το υποκείμενο της μετοχής μπορεί να χρησιμεύει μέσα στην πρόταση και ως κάποιος άλλος όρος ( δηλ. να είναι και το υποκείμενο του ρήματος της πρότασης, το κατά γενική ή δοτική ή αιτιατική αντικείμενο του ρήματος, να είναι το υποκείμενο του απαρεμφάτου, να είναι μια δοτική προσωπική κ.λ.π.).

      Έτσι, όταν το υποκείμενο της μετοχής είναι συγχρόνως και κάτι άλλο μέσα στην

πρόταση, τότε η μετοχή λέγεται συνημμένη και παίρνει την πτώση, γένος και αριθμό του υποκειμένου της. Π.χ.

   α) ἐπιγενομένη ἡ νόσος ἐπίεσε τούς Ἀθηναίους 

   β) οἱ βάρβαροι ἐτόξευον καί ἔβαλλον αὐτούς ἀναβαίνοντας   

   γ)Τοῖς στρατηγοῖς(δοτ.προσωπική) ἔδοξε ἀκούσασι τοῦτο συναγαγεῖν τό στράτευμα

 

B.  Αν όμως το υποκείμενο της μετοχής δεν χρησιμεύει ως  τίποτα άλλο μέσα στην πρόταση, τότε η μετοχή και το υποκείμενο της μπαίνουν σε πτώση γενική και σπάνια αιτιατική και η μετοχή λέγεται απόλυτη. Π.χ.

        Γενομένης τῆς ναυμαχίας τέτταρας τριήρεις λαμβάνει Γοργώτας

    Αιτιατική απόλυτη

α) Συνήθως απρόσωπων ρημάτων και εκφράσεων: ἐξόν, προςῆκον, χρεών, εἰρημένον, οἷόν τ’ὄν κ.λ.π.

                                                                             ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ  ή αιτιολογική

                                             Π.χ  οὕς σοι ἐξόν ἐκθρέψαι καί ἐκπαιδεῦσαι οἰχήσει ἀπιών

β) Σπανιότερα  προσωπικών ρημάτων +ως:  υποκειμενική αιτιολογία

                                          (γιατί όπως πιστεύω…)


 

Α. επιθετική ή αναφορική (επιθετικός προσδιορισμός,

                                                          κατηγορηματικός προσδιορισμός

                                              παράθεση,

                                                          κατηγορούμενο,          πάντα με άρθρο

                                                          ουσιαστικό

 

     Συνήθως εκφέρεται με άρθρο.

      Μεταφράζεται: ο οποίος …

                                    αυτός που …             ( δηλαδή σαν μια αναφορική πρόταση)

                                    όποιος …

       Άρνηση: οὐ (εκτός αν ισοδυναμεί με αναφ/υποθ.πρόταση)

       Όπως και τα επίθετα, έτσι και η επιθετική μετοχή πολλές φορές παίρνει τη θέση ουσιαστικού, και μπορεί να χρησιμεύει ως υποκείμενο ή αντικείμενο. Τέτοιες μετοχές συνήθως είναι:

  

ὁ λέγων:

οἱ κρατοῦντες:

ὁ διώκων:

ἡ ειμαρμένη:

ὁ φεύγων:

οἱ προσήκοντες:

ὁ νικῶν:

ὁ τεκών:

ὁ ἐρῶν:

οἱ θανόντες:

οἱ κρίνοντες:

οἱ τελευτήσαντες:

τό λυσιτελοῦν:

τό θαρσοῦν:

τό δεδιός:

τό νοσοῦν:

τό γεγονός :

τό παρόν:

τό παρελθόν:

τό μέλλον:

        

                                                                                                      

 

Β. κατηγορηματική (προσδιορισμός άλλοτε στο υποκείμενο και άλλοτε στο αντικείμενο του ρήματος)

 

 

   Η κατηγορηματική μετοχή έχει διπλή ιδιότητα: αφ’ ενός μεν εξαρτάται από κάποιο ρήμα, αφ’ ετέρου όμως αναφέρεται και σε όνομα (στο αντικείμενο ή του υποκείμενο του ρήματος από το οποίο εξαρτάται) και του προσδίδει ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα. Με άλλα λόγια, χρησιμεύει ως κατηγορηματικός προσδιορ. του υποκειμένου ή του αντικειμένου του ρήματος από το οποίο εξαρτάται.

 

            Με κατηγορηματική μετοχή συντάσσονται ρήματα συνδετικά, ρήματα που σημαίνουν έναρξη, λήξη, καρτερία, κόπο, αίσθηση, γνώση, μάθηση, μνήμη, δείξη, αγγελία, έλεγχο, ψυχικό πάθος κ.α.

 

  

Γ.Επιρρηματική ( εκφράζει ό,τι κι ένας επιρρηματικός προσδιορισμός)

 

  1. ΧΡΟΝΙΚΗ  (άρνηση ου ή μή) : χρονική πρόταση

                               πολλές φορές συνοδεύεται από χρονικό επίρρημα όπως ἄρτι, ἅμα, ἔτι  εὐθύς, ἐνταῦθα και γίνεται πιο εύκολη η αναγνώρισή της

 ἀρχόμενος: στην αρχή

 τελευτῶν: στο τέλος

 χρονίζων: γι’αρκετό χρόνο

           διαλιπών χρόνον

 ἐπισχών χρόνον      ύστερα από καποιο χρόνο

 

  2.    ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ (άρνηση οὐ)                       πραγματικής αιτιολογίας  

                                σπάνια μή                                    ( ἅτε, οἷον, οἷα + μετοχή)

                                                                         Μεταφράζεται:  επειδή πραγματικά         

                                                                                             δεδομένου ότι

                                                                                      υποκειμενικής αιτιολογίας

                                          (ὡς, ὥσπερ + μετ.)

             Μεταφράζεται:  επειδή κατά τη γνώμη μου,     με την ιδέα ότι

              τι βουλόμενος                                                                                                            

              τι παθών                  γιατί…

 

   3.   ΤΕΛΙΚΗ (άρνηση  μή)              πάντα  σε χρόνο μέλλοντα

                                       (σπάνια ου)                         (αντίθετα με το απαρέμφατο)

 

          συχνά  ακολουθεί τον σύνδεσμο ὡς

 

 

  4.    ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ  (άρνηση μή)

                                    σε όλους τους χρόνους

                                    τη μορφή της υπόθεσης καθορίζει η απόδοση

 

 

  5.   ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ  (άρνηση ου)

                                      συχνά συνοδεύεται από τους συνδέσμους: και, καίπερ, καίτοι,

                                                                       και ταυτα

                                       Μεταφράζεται: αν και ή και αν ακόμα

 

  6.  ΤΡΟΠΙΚΗ  (άρνηση ου)

                                      συνήθως σε ενεστώτα

                                      σπάνια σε αόρ. ή παρακείμενο

                                      Μεταφράζεται : με το να …

                                                                     χωρίς να …(όταν έχει άρνηση)

                                                                     -οντας ή –ώντας   (νεοελ. μετοχή)

                                                                     επίρρημα ή εμπρόθετο

                                                                     ρήμα μετοχής + και

 

Παραδείγματα: 

 

1.          Χειρίσοφος ἐπαύσατο πορευόμενος. 
2.          Ἔπλεον πολεμήσοντες. 
3.          Δίκαια δράσας συμμάχους τούς θεούς ἕξεις. 
4.          Κῦρος συλλέξας στράτευμα ἐπολιόρκει Μίλητον.  
5.          Κῦρος ἐκάλεσε τούς πολιορκοῦντας Μίλητον.  
6.          Ὁ ζητῶν εὑρίσκει καί ὁ αἰτῶν λαμβάνει. 
7.          Ἀκούσας ταῦτα Φαρνάβαζος ἐγέλασε και εἶπε. 
8.          Ἐβούλεσθε ἁθρόους κρίνειν τούς στρατηγούς τούς οὐκ ἀνελομένους τούς ἐκ τῆς ναυμαχίας. (ἀναιροῦμαι νεκρούς: περισυλλέγω τους νεκρούς για να τους θάψουν)
9.          Καλλικρατίδας νενίκηκε ναυμαχῶν.
10.      Οἱ Πέρσαι εὐθύς νέοι ὄντες μανθάνουσιν ἄρχειν.
11.      Οὐκ ἐστιν ἡμῖν μή νικῶσιν σωτηρία.
12.      Αρταξέρξης συλλαμβάνει Κυρον ὡς ἀποκτενῶν. 
13.      Μέγας γέγονε Φίλιππος ἀσθενής ὤν κατ’ἀρχάς. 
14.      Οὐδείς βούλεται ζῆν λυπούμενος, φοβούμενος, ἁμαρτάνων. 
15.      Ἥδομαι ὑφ’ὑμῶν τιμώμενος. 
16.      Εἶδον ὑμᾶς εἰς πολλάς συμφοράς πεπτωκότας. 
17.      Διά τί γιγνώσκων ὁ ἄνθρωπος τά κακά ὅτι κακά ἐστιν ὅμως αὐτά ποιεῖ; 
18.      Τισσαφέρνης πορεύεται πρός βασιλέα ἱππέας ἔχων ὡς πεντακοσίους. 
19.      Μή γάρ σωθέντων ἐκείνων τότε, οὐδ’ ἄν ὑμεῖς ὑπήρχετε νῦν. 
20.      Σε γε διδάξων ὥρμημαι(=έχω τη διάθεση) 
21.      Καίπερ οὐ διδόντος τοῦ νόμου, συνεχωροῦμεν ἄν(=θα συμφωνούσαμε) αὐτῷ. 
22.      Οἱ Λακεδαιμόνιοι οὐκ ἐπαύσαντο τάς ἐν  Πελοποννήσῳ πόλεις πολιορκοῦντες. 
23.      …ἅτε ὄντος πυκνοῦ τοῦ δάσους οὐχ ἑώρων. 
24.      Κῦρος ἤκουσε θορύβου διά τῶν τάξεων ἐρχομένου. 
25.      Κῦρος καταπηδήσας ἀπό τοῦ ἅρματος τόν θώρακα ἐνέδυ(=φόρεσε) 
26.   Τισσαφέρνης ἤγγειλε Κῦρον  ἐπιστρατεύοντα. 
27.      Πόθεν ἄν ἀρξαίμεθα ἄνδρας ἀγαθούς ἐπαινοῦντες; 
28.      Οἱ πλεῖστοι ἡμῶν ὀλοφύρονται τάς ἐν τῇ νεότητι ἡδονάς ποθοῦντες. 
29.      Οὐκ ἤσθοντο προσιόντων τῶν πολεμίων. 
30.      Μισθόν αἰτοῦσιν ὡς οὐχί αὐτοῖς ὠφέλειαν ἐσομένην ἐκ τοῦ ἄρχειν ἀλλά τοῖς ἀρχομένοις.  
31.      Φίλους κτῶνται ὡς βοηθῶν δεόμενοι, ταῶν δε ἀδελφῶν ἀμελοῦσιν, ὥσπερ ἐκ πολιτῶν γιγνομένους φίλους, ἐξ ἀδελφῶν οὐ γιγνομένους.

 

Ερασιτεχνική δημιουργία τον Οκτώβριο του 2004.  Τελευταία ενημέρωση:  Κυριακή, 08 Μαρτίου 2015.